Nurdoğan ARSLAN ERGÜN
Konut sektöründeki aşırı fiyat artışını izlenen yanlış politikalara ve enflasyona bağlayan Mars Gayrimenkul İcra Kurulu Başkanı Hakan Bucak, sektörün yıllık 300-400 bin adet ekside kaldığını belirtti. “Yıllık talep 1 milyonun üzerinde, üretim 500-600 bin adet. Üretemediğimiz malın cezasını da fiyatla ödüyoruz” diyen Bucak, “İnşaat sektörüne karşı bir bürokrasi var” yorumunu yaptı. Faiz, enflasyon gibi belirsizliklerin üretimi zorlaştırdığını dile getiren Bucak, “Bu belirsizlik bir müddet daha gidecek gibi. Denge kurulmazsa gayrimenkul geliştiricisinin inşaat yapma hevesi azalacak” diye konuştu. Konut fiyatlarında bir-iki yıl düşüş beklemeyen Bucak, “Ancak bazı bölgelerde fiyatlar özellikle kiralama noktasında çok şişti. Ortodoks ekonomiye geçilirse bu köpüklerdeki inişler başlar. Gelişen bölgeler, oturmuş bölgelerdeki fiyatlar kolay kolay düşmez. Artış ise maksimum enflasyon oranında olur” dedi. Kamunun politikasının fiyatları düşürme üzerine olmaması gerektiğini ifade eden Bucak, şunları söyledi: “Konut politikalarını fiyatları düşürmeye yönelik yaparsanız üretim olmaz. Barınma krizi başlar. Devlet konut fiyatlarını düşürmeye yönelik değil de doğru talep ve arzı dengeleyecek konut politikaları geliştirip fiyatları sahanın belirleyeceği bir politika geliştirmeli.”
Gayrimenkul sektörünün orta ve uzun vadede en çok kazandıran yatırım enstrümanı olduğunu söyleyen Bucak, şöyle devam etti: “Son 10 yılın ortalamasına baktığımızda borsa yüzde 18, dolar yüzde 24, euro yüzde 21, altın yüzde 29, gayrimenkul ise yüzde 33.81 getirmiş. Şimdi uzun vadede gayrimenkul bütün diğer finansal enstrümanlara göre her zaman daha iyi getiri getiriyor.” Gayrimenkulü toparlama, büyüme, hiper arz ve düşüş olarak 4 evreye ayıran Bucak, “Toparlama ile büyüme evresinde yakalarsanız çok iyi. Ama büyümeden hiper arza geçerse orda stok oluyor. 2017 örneğinde olduğu gibi; 2 milyon konut üretildi, 700 bini satıldı. Bu yıl kamunun kampanyalarıyla dönemiydi ama hiper arza geçemedi. Hiper arza geçmeniz için ekonominin iyi gitmesi, belirsizlik olmaması lazım. Dolayısıyla sektör tıkandı” diye konuştu.
“Türkiye stratejik hatalar yaptı”
Deprem söylentilerinin yanında Ruslar’ın fiyatlardan rahatsız olduğu için Türkiye yerine Dubai gibi bölgelere yöneldiğini ifade eden Bucak, “Yabancılara peşinatlar yüzde 50’den başlıyor. Orda ise yüzde 5 peşinat. Rus medyasında da Türkiye’ye karşı karalama yapılıyor. Bali, Tayland, Montenegro, Dubai gibi bölgelere kayma başladı. Ruslar’a ayda 2 bin-2 bin 500’lere yakın satış yaparken şimdi bin 200’lere kadar düştü” dedi. Dünyada 400 milyar euroluk bir uluslararası gayrimenkul para akışı olduğunu aktaran Bucak, “Türkiye’nin burdan aldığı pay yüzde 1.5-2. Gerçek potansiyel 40 milyar euro. Şu anda bunun ekmeğini Dubai, Suudi Arabistan, ABD yiyor. Şu an Mısır listeye ekleniyor. Türkiye emlak konusunda çok stratejik hatalar yaptı; peşinat, finans konusunda iyi yönetemedik” şeklinde konuştu.
“Arsaya talep konuttan daha fazla”
İmar belirsizliklerine rağmen depremin de etkisiyle arsaya olan talebin daha fazla olduğunu söyleyen Hakan Bucak, “Özellikle son bir yılda arsaya olan iştah konuttan fazla. İmar belirsizlikleri de çözülüp planlama sistemi getirilirse Türk halkı arsaya yatırım yapmak ister, toprağı seviyoruz” dedi.
“Küçük paylaşımlı ofislere ihtiyaç var”
Gayrimenkul sektöründe ofis arz sıkıntısına da dikkat çeken Hakan Bucak, “Ofisler yapılıyor ama asıl ihtiyaç olan küçük ya da paylaşımlı ofis. Bugün satılık birçok boş ofis binası var. Fiyatlar 25 milyon dolardan başlıyor. KOBİ, bunun tek katını bile alamaz ki. Ancak tek katını kiralıyor o da 550 metrekare. 550 metrekareyi 120 bin liraya kim kiralayacak? O yüzden yeni çağa uygun küçük paylaşımlı ofis üretimine ihtiyaç var. Mevcut ofisler talebi karşılamıyor” diye konuştu.
ABD’de konut alımı yüzde 100 arttı
Yatırımcı-acente, geliştirici-acente arasında satış mühendisliği başta olmak üzere 47 ülkeye konut satışı noktasında hizmet veren Mars Gayrimenkul, 3 ay önce ABD yapılanmasını tamamladı. ABD’de yabancıların gayrimenkul pazarındaki payını 200 milyar dolar olarak açıklayan Hakan Bucak, “Biz de ABD’de yatırım yapmak isteyen insanlara yatırım, ikametgah, vatandaşlık gibi fırsatlar yaratıp portföy üretip Amerika’da bu politikayı doğru bir sistematik bir şekilde, güvenli bir şekilde sunmaya başlayacağız” dedi. ABD’de özellikle kiralamada yıllık yüzde 8-10 gibi getirisi olduğunu söyleyen Bucak, 2023’ün ilk 4 ayında 2022’ye göre Türkler’in ABD’den ev alımlarının yüzde 100 arttığını kaydetti.
